A-Infos (nl) dusnieuwsartikel 5

[marco <marco@eurodusnie.nl>]

 ___________________________________________________
   A - I N F O S   N E W S  S E R V I C E
            http://www.ainfos.ca/
        http://ainfos.ca/index24.html
-________________________________________________


Subject: dusnieuwsartikel 5

Wie niet meedoet is de lul
14-10-
2003

Het kabinet Balkenende is aan de slag gegaan, voor de 
zoveelste keer heeft
het CDA zich in het centrum van de politieke 
macht in Nederland genesteld.
Vakbonden zijn hun voorspelbare 
acties begonnen, de organisatie Keer het
Tij bracht een verrassend 
groot aantal mensen op straat tegen de
kabinetsplannen, en 
actualiteitenrubrieken worden gevuld met politieke
veldslagen over de 
medicijnknaak en de gekozen burgemeester.
Tijd voor een analyse 
van het kabinet Balkenende. Is Balkenende een soort
ergere variant 
op Lubbers, of is er meer aan de hand?

Twee gedachten

De 
voornemens van het kabinet Balkenende lijken gestoeld op twee 
gedachten.
In de eerste plaats de drang tot bezuinigen, vanuit dezelfde 
redenering
waarmee in de jaren tachtig door de regeringen Lubbers 
werd bezuinigd: de
wil de economie (weer) gezond(er) te maken. Dat 
hierbij met name
maatschappelijke groepen worden aangepakt die 
toch al in een minder
kapitaalkrachtige positie verkeren is belangrijk te 
vermelden, maar niet
nieuw - ook voorgaande rechtse kabinetten 
(waaronder ik ook de paarse
kabinetten reken) lieten deze groepen 
opdraaien voor het begrotingstekort
en de te verwachte tekorten. Het 
is dus weer de bekende club van
geld-kostende mensen die door de 
spreekwoordelijke zure appel moet
heenbijten: WAO'ers, zieken en 
ziekenfondsers, bijstandstrekkers, mensen
die een woning huren en 
huursubsidie genieten, geestelijk gehandicapten,
werklozen. Onder 
deze groepen bevinden zich verhoudingsgewijs veel
allochtonen en 
vrouwen. Tot zover niks nieuws onder de zon.

Het bezuinigingsbeleid 
wordt echter niet enkel gemotiveerd door de drang 
de
overheidsuitgaven terug te brengen teneinde 's lands 
huishoudboekje weer op
orde te maken, ook de wens tot heropvoeding 
van de bevolking - verwoord in
de steeds terugkerende uitdrukking 
"mensen hun verantwoordelijkheid weer
laten nemen"- , speelt een 
belangrijke rol, en dit is de tweede leidende
gedachte van het kabinet 
Balkenende: een morele kruistocht tegen
maatschappelijke groepen 
die niet voldoen aan een ideaalbeeld van gezonde,
hardwerkende en 
dus productieve burgers. Veelbetekenend was een uitspraak
van 
Balkenende waarbij hij aangaf dat, ook al bestond er geen 
budgettaire
reden bovengenoemde groepen te treffen met 
bezuinigingen, het toch zou
moeten gebeuren, vanuit de wens tot het 
"opnieuw opnemen van
verantwoordelijkheid" door deze groepen. Het 
door Balkenende overal vrolijk
verkondigde sleutelbegrip meedoen is 
in de eerste plaats een aanklacht
tegen zij die niet meedoen. De 
mogelijkheid dat dit niet-meedoen wel eens
onvrijwillig of 
noodgedwongen zou kunnen zijn, lijkt geen rol te spelen.
Het 
"verantwoordelijkheids"-motief is geen excuus of bijkomende reden 
voor
het traditionele bezuinigen, maar een zelfstandige lijn binnen 
het
Balkenende-denken. Een stevig rechts beleid wordt door 
Balkenende aldus
gecombineerd met een - op een het afgelopen jaren 
sterker geworden
conservatief gedachtengoed geïnspireerd - moreel 
offensief tegen de
marginalen, uitgeslotenen en onaangepasten in de 
samenleving: zij die niet
participeren, niet mee mogen doen, of zich 
niet conformeren aan
bovengenoemd ideaalbeeld.

Conservatisme 
en fortuynisme

De populariteit van het conservatisme binnen het 
CDA blijkt onder andere
uit de grote interesse in het gedachtengoed 
van de conservatieve denktank
de Edmund Burke Stichting.(1) Deze 
geeft op haar website de volgende
definitie van conservatisme:
“In de 
kern komt conservatisme neer op een pleidooi voor een vrije 
en
fatsoenlijke samenleving, met verantwoordelijke burgers, 
sterke
kerninstellingen en een kleine maar weerbare overheid. In het 
huidige debat
dringen conservatieven vooral aan op de eerbiediging 
van noties die vooral
in een moderne en democratische samenleving 
bewaard moeten blijven: noties
over vrijheid en recht, over het belang 
van de traditie, en over het belang
van gezin en onderwijs.”

Deze 
omschrijving had rechtsreeks uit Balkenende's boek "Anders 
en
beter"(2) kunnen komen, want alle punten uit deze definitie zijn 
hierin
uitvoerig terug te vinden: de tot gekwordens toe terugkerende 
term "eigen
verantwoordelijkheid", de overheid die zich vooral nog op 
haar kerntaak
veiligheid richt en sociale taken zoveel mogelijk afstoot, 
het nationale
belang, de "doorgeschoten tolerantie", die een 
"ideologisch dogma" is
geworden, de opvatting dat we "niet meer 
vrijblijvend kunnen zijn",
inburgeringscursussen voor allochtonen zijn 
teveel gericht op de "foefjes
voor de verzorgingsstaat", en uiteraard 
veel aandacht voor het gezin:
Balkenende spreekt lovend over de pro-
gezinsideeën van Hillary Clinton.
Haar motto it takes a good family to 
improve society wordt door Balkenende
enthousiast onderschreven: 
“elke verbetering van de maatschappij begint bij
het gezin”. Er moet 
dus veel meer “gezinsbeleid” komen: dit wordt de
“levensloopregeling”. 
Gezinnen krijgen door deze vooral op hen gerichte
regeling allerlei 
vormen van lastenverlichting, onder andere aantrekkelijke
fiscale 
voordelen en spaarmogelijkheden.

De conservatieve lijn van 
Balkenende vindt aansluiting bij het van door
kleinburgerlijkheid en 
populisme doordrenkte "fortuynisme", dat zich
weliswaar niet direct 
meer vertegenwoordigd weet in het landsbestuur, maar
waarvan de 
invloeden zich de afgelopen jaren in snel tempo hebben genesteld
in 
de grote politieke partijen. Het Balkenende-denken en het 
fortuynisme
vinden elkaar in hun morele afkeer van “zij die niet 
meedoen”. In 2001 vond
een aantal ontmoetingen plaats tussen 
Balkenende en Fortuyn, met als doel
een gezamenlijke strategie tegen 
het paarse kabinet te smeden. Kamerlid
Hans Hillen maakte geen 
geheim van het toenmalige bondgenootschap tussen
Fortuyn en 
Balkenende: “Ze hadden ongeveer dezelfde agenda. Ze konden 
veel
bij elkaar halen. Dat deden ze liever dan tegenstanders 
zijn”.(3)
Balkenende en Fortuyn deelden een weerzin tegen de 
vermeende “pappen en
nathouden” instelling van Paars, en met name 
de te slappe instelling ten
aanzien van door henzelf tot gigantische 
proporties opgeblazen “problemen”
als “de allochtonen”, “veiligheid” en 
“de illegalen”. “Illegaal verblijf en
profiteren van illegalen moeten 
krachtiger worden bestreden” staat dan ook
stoer in het 
regeerakkoord. Balkenende en het fortuynisme komen elkaar 
ook
tegen in een opstelling tegen de multiculturele samenleving. 
(4)

Niet lang na de moord op Fortuyn stortte de Fortuyn-beweging 
hopeloos in
elkaar, maar het fortuynisme bleef springlevend en 
veroverde invloed in de
grote politieke partijen. De binnen het 
fortuynisme sterk levende afkeer
van de zich overal mee bemoeiende 
overheid wordt door Balkenende handig
omgezet in een beleid van de 
terugtrekkende en bezuinigende overheid:
Jullie wilden toch een meer 
bescheiden overheid, en meer eigen
verantwoordelijkheid? Hier heb je 
het! Naast bezuinigingen geeft het idee
van een “kernoverheid”ook de 
mogelijkheid om op allerlei terreinen
verantwoordelijkheid van de 
landelijke overheid naar de gemeentes door te
schuiven: laten die de 
problemen van de regering maar oplossen. De VVD, die
toch al de 
buik vol had van meedoen in het paarse kabinet, heeft zich 
vol
enthousiasme en bezuinigingsdrift aangesloten bij de missie van 
Balkenende.

Het concrete bezuinigen onderscheidt zich enkel van de 
“methode Lubbers”
doordat het verder gaat. De belangrijkste 
maatregelen: WW‘ers en WAO’ers
worden aangepakt met minder 
uitkering en strengere keuringen,
bijstandgerechtigden kunnen allerlei 
maatregelen verwachten in de nieuwe
Bijstandswet, de 
huursubsidieregeling wordt sterk ingeperkt, ziekenfondsers
krijgen een 
kleiner pakket en een hoog eigen risico, arme mensen en
allerlei 
maatschappelijke organisaties zien hun subsidie in rook 
opgaan,
Bureau’s voor Rechtshulp worden opgedoekt.
De morele 
aanval, oftewel het heropvoeden van de “zwakke” en 
onaangepaste
groepen in de samenleving, uit zich naast de “eigen 
verantwoordelijkheid”
die deze groepen door de bezuinigingen krijgen, 
in een fysieke aanpak van
de aan te pakken groepen. Dit wordt niet 
enkel voorgestaan door het
kabinet, maar ook door politieke elites in 
de grote steden. Vervelende
daklozen moeten naar zorgboerderijen of 
inrichtingen, illegalen en
uitgeprocedeerde asielzoekers naar 
uitzetcentra en “wachtkamers”,
“kansarme”allochtonen moeten 
verspreid gaan wonen, waarbij zonder scrupules
over het probleem 
van “verzwarting”gesproken wordt, bijstandsgerechtigden
moeten 
massaal reïntegreren (meedoen!). Deze fysieke aanpak valt binnen 
het
kader van een strenger justitieel klimaat, dat getekend wordt 
door
strengere straffen, twee-op een cel, identificatieplicht en in het 
algemeen
ruimere bevoegdheden voor politie en justitie.

De 
combinatie van Balkenende’s conservatisme en Zalms 
onversneden
liberalisme belooft weinig goeds, maar het is ook weer 
niet zo, zoals Femke
Halsema beweerde, dat nu het neo-liberalisme uit 
de VS hier voor de deur
staat – zo hoeven werklozen hier nog niet van 
voedselbonnen rond te komen.
Ook is er natuurlijk sprake van 
continuering van beleid van vorige kabinetten.

Wie keert het 
tij?

Het verzet in de samenleving lijkt vrij weinig voor te stellen. Het 
CNV
voert helemaal geen actie en probeert via de beproefde 
poldermethode de
schade nog enigszins beperkt te houden. De FNV 
schrikt terug van
grootschalige en harde acties uit angst voor 
negatieve reacties van de
bevolking; een bevolking die voor een groot 
deel misschien ook niet zo blij
is met Balkenende, maar liever niet 
lastig gevallen wil worden met
"publieksonvriendelijke" acties waardoor 
men misschien wel een kwartier te
laat op het werk aankomt.
In De 
Volkskrant van 10 oktober jl. wordt een aan de FNV gerichte e-
mail
van iemand geciteerd die al 30 jaar lid is van de bond: "Het is 
ondertussen
bij het asociale af dat er actie wordt gevoerd over de 
ruggen van mensen
die daar niet om hebben gevraagd". Hij zegt 
vervolgens zijn lidmaatschap
op. Nu zijn er vast mensen die wel 
voorstander zijn van vakbondsacties,
maar er kan toch bepaald niet 
gesproken worden van een enorme gretigheid
bij de bevolking om 
frontaal de aanval te kiezen tegen de regering.
Bovendien moeten we 
niet vergeten dat de grote meerderheid van de kiezers
hebben 
gestemd op partijen die al jarenlang tot het grote bezuinigen 
zijn
bekeerd. Die zullen dus niet en masse de oorlog verklaren aan 
Balkenende.
De FNV lijkt dit ook in te zien en heeft aangekondigd zich 
nu te beperken
tot acties waarbij weinig mensen veel effect 
veroorzaken: "smart bombs".
Opvallend is dat Lodewijk de Waal de 
hand in eigen boezem steekt: hij geeft
aan dat de mensen in 
Nederland grote acties ontwend zijn, mede doordat de
FNV deze al 
jaren niet heeft georganiseerd.


Buiten vakbonden en partijen komt 
er kritiek van het Platform Keer het Tij.
De manifestatie van Keer het 
Tij tegen de regeringsplannen, op 20 september
in Amsterdam, was 
een sympathiek initiatief, maar de inhoudelijke kritiek
van het platform 
heeft voornamelijk een sociaaldemocratisch karakter, iets
wat tijdens 
de manifestatie werd onderstreept door het feit dat de meeste
sprekers 
afkomstig waren van politieke partijen en vakbond.

Pogingen, zoals 
van Keer het Tij of vakbonden, om het kabinetsbeleid 
in
sociaaldemocratische zin te bekritiseren en te vervangen door een 
'softer'
beleid hoeven natuurlijk niet afgekraakt te worden - het zou 
bijvoorbeeld
al toe te juichen zijn als het door het kabinet geplande 
"toekomstbestendig
maken van de gezondheidszorg" (slechts één van 
de schitterende
understatements van het kabinet Balkenende) kan 
worden tegengehouden.

Maar het is niet aan radicaal links om 
binnen de kaders van het marktdenken
‘softere’ oplossingen aan te 
dragen en mee te huilen met de
sociaaldemocratische wolven. Binnen 
radicaal links moet gewerkt worden aan
een sterke infrastructuur, 
waarin organisaties een wezenlijke kritiek op
kapitalisme en racisme 
levend houden, ontwikkelen en op een toegankelijke
manier naar 
buiten brengen via publicaties, directe acties en 
concrete
alternatieven.(5) Het tij keren kunnen we voorlopig niet, en 
dus moeten we
maar gewend raken aan het inmiddels bekende 
commentaar op nieuwe rechtse
kabinetsplannen: “een meerderheid 
van de kamer lijkt geen bezwaar te hebben".

David

noten:

(1) 
www.burkestichting.nl. De CDA’ers Van Agt (oud premier) en Hans 
Hillen
(oud kamerlid) zitten in de Raad van Aanbeveling. Naast veel 
enthousiasme
over het conservatisme in het CDA is er ook 
terughoudendheid vanuit de meer
evangelische hoek, zie Katholiek 
Nieuwsblad 
25/10/2002,
http://www.katholieknieuwsblad.nl/actueel20/kn2004d.htm. 
Zie voor de Edmund
Burke Stichting ook: E. Krebbers, I. van de Velde, 
Conservatieven willen
verworvenheden vrouwenbeweging 
terugdraaien, Fabel van de 
Illegaal,
http://www.gebladerte.nl/10751f46.htm.

(2) Jan Peter 
Balkenende: Anders en beter. Uitgeverij Aspekt, 15 euro.

(3) NRC 
Handelsblad 15 november 2002.

(4) Balkenende wil af van idee 
multiculturele samenleving, NRC Handelsblad,
25 januari 2002. En: 
“Anders en beter”, hoofdstuk 2.6.

(5) Recente voorbeelden van 
aansprekende acties vind ik de grote
kraakacties tegen woningnood en 
de afbraak van het sociale
huisvestingsbeleid (zie 
http://squat.net/ksuwest/), de “Free
Juanra”campagne/acties ( 
http://www.freejuanra.org) en de acties tegen het
uitsluitingsbeleid en 
AMA-campussen 
(zie
http://www.indymedia.nl/nl/2003/08/13420.shtml). Voor 
concrete
alternatieven, zie o.a. een recent artikel van Ernst Naber: 
“Keer de
leegheid van links, 
http://www.eurodusnie.nl/2003/09/710.shtml.

Reageren op dit artikel 
kan op: http://eurodusnie.nl/2003/10/721.shtml




*******
                       *******
       ****** The A-Infos News Service ******
      News about and of interest to anarchists
                      ******
  COMMANDS: lists@ainfos.ca
  REPLIES: a-infos-d@ainfos.ca
  HELP: a-infos-org@ainfos.ca
  WWW: http://www.ainfos.ca/
  INFO: http://www.ainfos.ca/org

-To receive a-infos in one language only mail lists@ainfos.ca the message:
                unsubscribe a-infos
                subscribe a-infos-X
 where X = en, ca, de, fr, etc. (i.e. the language code)