A-Infos (gr) Το τέρας του «εξευγενισμού» κι η βιοτεχνολογική μητροπολιτική του τρόμου

Ο εξευγενισμός, gentrification (1), όπως πρωτοαναφέρθηκε από την 
κοινωνιολόγο Ruth Glass το 1964, είναι ο όρος που χρησιμοποιήθηκε για να 
περιγράψει την κοινωνικοχωρικήπεριβαλλοντική µεταβολή της συνοικίας του 
Ίσλινγκτον στο δυτικό Λονδίνο, στις αρχές της δεκαετίας του ’60, σύμφωνα 
με τα εργασιακά και οικιστικά συμφέροντα της κρατιστικής επιβολής. --- 
Το σχέδιο είναι απλό: «υποβαθμισμένες», «υπανάπτυκτες», «παρηκμασμένες» 
περιοχές πρέπει να «εκσυγχρονιστούν», γιατί ο κόσμος πάει «μπροστά», 
γιατί η «ανάπτυξη» είναι το παν, γιατί η εμπορευματική αξία, το 
εμπόρευμα είναι ο βασικός ρυθμιστής της σύγχρονης αστικής ζωής μέσα από 
την πειθάρχηση και τον έλεγχο, μέχρις ότου οι περισσότεροι των μη 
συνεργάσιμων κι αδιάφορων στα εξουσιαστικά συμφέροντα κατοίκων, 
ανθρώπινων και μη, να εκτοπιστούν και να αλλάξει ο συνολικός κοινωνικός 
και περιβαλλοντικός χαρακτήρας των περιοχών. --- Φαινόμενα που θυμίζουν 
εξευγενισμό συναντώνται σποραδικά κυρίως από τον 19ο αιώνα. Ωστόσο, η 
συστηματική ανακατασκευή κι αποκατάσταση των κέντρων των πόλεων 
εντοπίζεται στη μεταπολεμική εποχή και μετά. Οι πολιτικές «εξευγενισμού» 
παρουσιάζουν διαφορές ανάλογα με τις χρονικές περιόδους.

Άλλοτε οι «εξευγενιστές» (gentrifiers) είναι ιδιώτες που υπόσχονται την 
πλήρη αναγέννηση μιας περιοχής κι άλλοτε είναι οι ήδη υπάρχοντες 
ιδιοκτήτες που πιέζουν για την αναβάθμισή της, άλλοτε το κράτος ανοίγει 
τα χαρτιά του παίζοντας φανερά το παιχνίδι του «Μέγα Εξευγενιστή» με 
βίαιες εκτοπίσεις των κατοίκων, ανθρώπινων και μη, κι άλλοτε πάλι 
κρυμμένο πίσω από τους ιδιώτες, παίζει εξίσου βρώμικα.

Επιπλέον, στον 19ου αιώνα, το ζήτημα της υγείας από την παλιά αντίληψη 
επικεντρωμένη στον ασθενή, μετατρέπεται σε μια αντίληψη υγείας ως απλώς 
απουσία της ασθένειας. Έτσι, η ασθένεια εμφανίζεται στους δρόμους των 
πόλεων, εισχωρεί στα εσωτερικά των κατοικιών τους και μετατοπίζει το 
ενδιαφέρον από την υγεία του ατόμου, στην υγεία των πληθυσμών και των 
τόπων της ασθένειας. Μια αναδυόμενη μητροπολιτική σκέψη που εκτοπίζει 
και με αυτόν τον τρόπο, ό,τι είναι «εκτός σχεδίου πόλης», ως δυνητικά 
υποψήφιο προσαρμογής στις υγειονομικές μεθοδεύσεις της. Οι «μιαρές» 
φτωχογειτονιές του 19ου αιώνα σταδιακά θα έδιναν τη θέση τους σε 
«υγιείς» ομοιόμορφες σειρές από σπίτια και δρόμους ενός οικιακού 
δομημένου χώρου, με πρόσχημα το συμφέρον του εργαζόμενου κόσμου.

Ακολούθως, στη δεκαετία του 1980, στη Νέα Υόρκη, ο όρος εξευγενισμός 
μετατρέπεται σε αναζωογόνηση (revitalization), διογκώνοντας μια 
συγχρονισμένη επίθεση βοηθούμενη από τον τύπο και τα ΜΜΕ και 
προβάλλοντας μια «αριστοκρατία γαιοκτημόνων» των δημοσίων χώρων, με 
«ενάρετους σκοπούς» (χορηγίες, φιλανθρωπίες κλπ.). Αυτή η 
αποικιοκρατικού τύπου τακτική εξελίσσεται σε μια συνεχή «εξημέρωση» και 
τυποποίηση όλων των μορφών ζωής που εξαπλώνεται παγκοσμίως. Τώρα πια, τα 
σύγχρονα μοντέλα ζωής επιβάλλουν τη βίαιη εισχώρηση συσκευών 
νανοτεχνολογίας στα σώματα και την αντικατάσταση ώριμων δέντρων από 
μηχανικές συσκευές φιλτραρίσματος του αέρα ή τη γενικευμένη χρήση 
υβριδικών δέντρων.

Από το 2010 περίπου και μετά, βλέπουμε το κράτος ν’ αναλαμβάνει όλο και 
περισσότερο το ρόλο του επιχειρηματία-manager µε συμπράξεις δημοσίου - 
ιδιωτικού τομέα, καθώς επίσης δίνεται ιδιαίτερη βαρύτητα στην 
επιχειρηματική ενεργοποίηση της λεγόμενης «δηµιουργικής τάξης». Πιο 
συγκεκριµένα, η αποκαλούμενη «δηµιουργική τάξη», η οποία έχει 
αντικαταστήσει τον όρο των «εξευγενιστών», περιλαµβάνει άτοµα που έχουν 
υψηλό επίπεδο «γνώσεων και ικανοτήτων» και καλούνται να λύσουν 
προβλήματα ενσωματώνοντας καινοτόμες λύσεις, στρατηγικές κι ιδέες, µε 
βασικό χαρακτηριστικό της εργασίας τους, «την ευελιξία, την ευπλαστότητα 
και την κινητικότητα». Στη δηµιουργική τάξη συμπεριλαμβάνονται 
αυτοί/ές/ά που παραδοσιακά θεωρούνται «δημιουργικοί/ές/ά»: καλλιτέχνες, 
ηθοποιοί, μουσικοί, συγγραφείς αλλά κι αυτοί που ονομάζονται «γνωστικοί 
εργάτ(ρι)ες», µε άλλα λόγια, προγραμματιστές Η/Υ, μηχανικοί, designers, 
εργαζόμενοι/ες/α στα media, ακαδημαϊκοί, φοιτητ(ρι)ες/ά κτλ. Πρόκειται 
για άτοµα που έχουν ως βασικά χαρακτηριστικά της εργασίας τους τη 
δημιουργία νέων µορφών προϊόντων, στρατηγικών, ιδεών, θεωριών, δίνοντας 
έμφαση στη δημόσια σφαίρα της ζωής (public life) και όχι φυσικά στην 
κοινοτική ζωή (community life).

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, βλέπουμε την τελευταία δεκαετία, και τη 
συρρίκνωση όλων των πιο ανεξάρτητων καλλιτεχνικών φωνών και την απόλυτη 
κυριαρχία των ιδρυμάτων, όπως το Νιάρχος κι η Στέγη του Ωνάση, όπου 
αλέθουν και συνθλίβουν όλες τις νέες τάσεις και ρεύματα που κάνουν την 
εμφάνισή τους στην πόλη της Αθήνας, κάτω από την εικόνα του 
«πρωτοπόρου», ενώ στην πραγματικότητα είναι μεγάλα super markets και 
malls «καλλιτεχνικών» εμπορευμάτων και κονιορτοποιητήρια ιδεών. Στην 
εποχή covid-19, αυτά τα ιδρύματα κι ο κόσμος της τέχνης που συμμετέχει 
σε αυτά, απέδειξαν ξεκάθαρα ότι ενισχύουν την κυρίαρχη ιδεολογία των 
αποκλεισμών, των διακρίσεων, του ελιτισμού και του 
βιοτεχνολογικοποιημένου πολιτισμού της πειθαρχίας και του ελέγχου.

Ταυτόχρονα µε τη ρητορική για τη «δηµιουργική τάξη» που κατοικεί στη 
«δηµιουργική πόλη» όλο και περισσότερο, αναπτύσσονται οι νεοφιλελεύθερες 
πολιτικές του λεγόµενου “city branding”. Σύμφωνα με αυτές τις 
νεοφιλελεύθερες πολιτικές παγκοσμίως, η Αθήνα πρέπει κι αυτή να 
αποκτήσει “city branding”, να γίνει δηλαδή μια ανταγωνιστική πόλη με 
«ταυτότητα» που να μπορεί να λανσάρει τον εαυτό της στους επενδυτές.

Οι παραπάνω ορισμοί και περιγραφές καταδεικνύουν ότι οι φορείς του 
εξευγενισμού είναι οι επεκτατικές τάσεις του κεφαλαίου και των 
συνεργατών του, οι οποίες εκτοπίζουν τους παλαιότερους και συνήθως, 
οικονομικά ασθενέστερους κατοίκους της πόλης. Ωστόσο, εμπλέκονται όλο 
και περισσότερο στοιχεία της κυρίαρχης κουλτούρας κι αισθητικής, το 
αποκαλούμενο lifestyle, καθώς επίσης αλληλοδιασταυρώνονται στις 
διαδικασίες εξευγενισμού τα πολλαπλά συστήματα εξουσίας και διακρίσεων 
µε βάση το φύλο, την εθνότητα, το χρώμα, την τάξη, την ηλικία, το 
μορφωτικό επίπεδο, το είδος κτλ. Όπως πολύ στοχευμένα αποτυπώθηκε τον 
Ιούνιο του 1988, στην Νέα Υόρκη, για τον αγώνα του Tompkins Square Park, 
«ο εξευγενισμός είναι γενοκτονία».

Λίγο πριν το 2020 και με αφορμή την covid-19, το ενδιαφέρον των 
εξευγενιστών δεν περιορίζεται μόνο στις εξωτερικές συνθήκες ζωής, αλλά 
εφευρίσκει τρόπους να διεισδύσει στα πιο απομακρυσμένα κομμάτια του 
εσωτερικού των σωμάτων, φτάνοντας να μετατρέπει σε δημόσιες συζητήσεις 
και πολιτικές αποφάσεις, όχι μόνο τις γεννήσεις, τις εκτρώσεις ή τις 
στειρώσεις αλλά και τον έλεγχο των κυττάρων, του dna κλπ., επεκτείνοντας 
συνάμα την έννοια της ιδιοκτησίας κι εξαλείφοντας κάθε ίχνος 
αυτοδιάθεσης, αυθορμητισμού ή αυτοοργάνωσης. Τώρα πια τίποτα δεν ανήκει 
σε κανένα, γιατί όλα είναι μια απέραντη ιδιοκτησία του κράτους, των 
εταιριών, των συνεργών τους και κάθε ρουφιάνου που καιροφυλακτεί για ένα 
κομμάτι από τα κλεμμένα του πλανήτη.

Γι’ αυτό το βρώμικο ξεκαθάρισμα, στην περίπτωση της ελληνικής 
επικράτειας κι αργότερα, με αφορμή την υγειονομική καταστολή, βρήκαν 
ανοιχτότερο το πεδίο κι έχουν μπει στο παιχνίδι διάφορες εταιρείες με 
απευθείας αναθέσεις από το κράτος. Η προμετωπίδα όλων φυσικά, είναι η 
ανώνυμη εταιρεία «ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΑΘΗΝΑΣ Α.Ε.» που ιδρύθηκε το Μάιο του 2018 
επί ΣΥΡΙΖΑ, με πρόεδρο τον Ν. Μπελαβίλα, και συνεχίζει ακάθεκτη επί ΝΕΑΣ 
ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ,  με πρόεδρο τον Κ. Μπακογιάννη, έχοντας αναλάβει τον 
συντονισμό, τον σχεδιασμό, τον προγραμματισμό και την υλοποίηση 
αναπλάσεων εντός των ορίων του δήμου Αθηναίων, ιδίως στο κέντρο της 
πόλης, με έμφαση στις περιοχές του Εμπορικού Τριγώνου και των 
Προσφυγικών της λεωφόρου Αλεξάνδρας. Ακολουθούν διάφορες ιδιωτικές 
εταιρείες, όπως η PRODEA Investments που έχει αναλάβει τη μελέτη και το 
έργο ανάπλασης του λόφου του Στρέφη, η UNISON, που είναι μια εταιρεία 
για όλες τις βρωμοδουλειές κι έχει αναλάβει το σύνολο των χώρων 
πρασίνου, ανάμεσά τους τον λόφο Φιλοπάππου, τον Λυκαβηττό και τα 
Τουρκοβούνια κ.ά. Φυσικά, αρκετές ακόμη στριμώχνονται στην πόρτα του 
Μπακογιάννη και του Μητσοτάκη, παρέχοντας εκδουλεύσεις, προκειμένου να 
πάρουν λίγη πίτα από το ταψί, όπως οι εταιρείες Αττικό Μετρό και ΑΒΑΞ 
που για τα εργοτάξια του μετρό ισοπεδώνουν 62.000 τ.μ. και ξεριζώνουν 
2.500 δέντρα, κι η Politis Technologies, μέλος του Ομίλου Πολίτη, που 
μέσα από το πρόγραμμα «Υιοθέτησε την Πόλη σου» του δήμου Αθηναίων, 
«φύτεψε» συσκευές μείωσης ρύπων, θεωρώντας ότι η καθεμιά αντιστοιχεί σε 
7,5 ώριμα δέντρα.

Επιπρόσθετα, πρέπει να αναφερθεί κι ο νόμος για τα «ζώα συντροφιάς»2 που 
στα επιμέρους στοιχεία του (χρηματικά πρόστιμα, τσιπάκια, πιστοποιητικά 
μετακίνησης, έλεγχοι dna) παρουσιάζει πολλές ομοιότητες με τους νόμους 
έκτακτης ανάγκης από την περίοδο του λοκντάουν κι έπειτα, και 
συναινώντας σ’ αυτόν, δεν υποβιβάζονται κι εξολοθρεύονται μόνο τα 
ελεύθερα μη ανθρώπινα όντα, αλλά εμμέσως σηματοδοτείται κι η συναίνεση 
στον υποβιβασμό κάθε ελευθερίας των ανθρώπων.

Αυτά τα φαινόμενα παγκοσμίως, πάντα με πρόσχημα την ασφάλεια, την 
ανάπτυξη και την υγεία, κρύβουν με τυχοδιωκτικές παραλλαγές μια 
πολυειδισμική θεωρία, κρατιστικής, πατριαρχικής κι ανθρωποκεντρικής 
προέλευσης. Εξαφανίζουν «ανεπιθύμητα» φυτά, «αδέσποτα ζώα» κι ανθρώπους, 
θεωρώντας τα περιθώριο της μητροπολιτικής γεωγράφησης. Αορατοποιούν 
άσπιτα, άνεργα, εξεγερσιακά υποκείμενα καταλήψεων, άτομα με λίγα ή χωρίς 
χρήματα κι όλα όσα συνολικά αρνούνται ένα πολύ συγκεκριμένο κι ασφυκτικά 
μεθοδευμένο τρόπο ζωής, υποδεικνύοντάς τα επιπλέον ως βασικά υπεύθυνα 
για την αισθητική κι ηθική κατάπτωση των πόλεων. Θέματα ασφάλειας, 
υγείας, επενδυμένα με ρατσιστικά σχόλια, αναδύονται ως επιχειρήματα για 
μια επιστροφή των «καθαρών» περιοχών στα χέρια των 
«ευυπόληπτων-πιστοποιημένων» πολιτών της. Παράλληλα, η έννοια του 
«κανονικού» καθορίζει το ορθόν και πρέπον, ενώ η έννοια του στατιστικού 
«μέσου όρου» αναδεικνύει μια μετριότητα που επιδέχεται και χρειάζεται 
ασταμάτητα βελτίωση. Έτσι, εν μέσω κορονοϊού, αυξήθηκαν οι 
γυναικοκτονίες, οι στειρώσεις ζώων. Τα ελεύθερα ζώα 
εξαφανίζονταιδολοφονούνται μαζί με τους/τις/τα μετανάστ(ρι)ες/ά, 
τους/τις/τα ρομά, (η τηλεκπαίδευση ενισχύει την αορατότητά τους) και 
μαζί, εξαφανίζονται όλοι «οι άνθρωποι χωρίς χαρτιά και πιστοποιήσεις».

Η αυθόρμητη κι ελεύθερη διάδραση όλων των οργανισμών που αλληλοεπιδρούν στα
περιβάλλοντα τα οποία συνθέτουν τη ζωή του πλανήτη, γίνεται εκμετάλλευση 
στα χέρια των ειδιστών-κρατιστών, δημιουργώντας νέες κατηγορίες με αιχμή 
την ψευδαίσθηση του «ανώτερου ανθρώπινου είδους» και του «τέλειου 
περιβάλλοντος». Πρόκειται για έναν πόλεμο που εξελίσσεται μέσα από την 
πανικόβλητη κίνηση των τρομοκρατημένων πληθυσμών. Αυτό φάνηκε καθαρά 
στην εποχή covid-19, με την ευλαβή τήρηση του αποκλεισμού (λοκντάουν), 
της κοινωνικής αποστασιοποίησης και των εξαναγκαστικών ιατρικών πράξεων 
που μάλιστα δικαιολογήθηκαν ως «ατομική ευθύνη» και «ταξικό καθήκον».

Αυτή η κυριαρχική πολιτική σε στενή συνεργασία με την επιστήμη και την 
τεχνολογία, συνεχώς, κατηγοριοποιεί σε είδη και διατηρεί καταχρηστικά το 
δικαίωμα να επιλέγει την ενίσχυση κάποιων υβριδικών αναμείξεών τους, 
σύμφωνα με δουλοκτητικά κριτήρια. H δικαιολογία της διεκδίκησης ή της 
ύπαρξης δικαιωμάτων των ανθρώπινων και μη όντων, ιδίως πια στην covid-19 
εποχή, αποδεικνύει το πραγματικό της πρόσωπο, διαχωρίζοντας τα πάντα σε 
κατηγορίες προνομιούχων και μη. Άλλωστε, από την εποχή των επαναστάσεων 
ουσιαστικά, υπήρχε η προσδιδόμενη ταυτότητα του «υπό όρους πολίτη» στο 
όνομα της δημοκρατίας. Τα υπόλοιπα έμβια ή άβια -επίσης συγκάτοικοι του 
πλανήτη- που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις, περιθωριοποιούνται, 
απομονώνονται, αορατοποιούνται, λες κι υπάρχουν σε ένα «ερημικό νησί» 
που συμβολίζει τη φύση ως κενό ή στην καλύτερη, ένα απομακρυσμένο θέαμα 
-όπως κατάντησαν τα πάρκα κι οι πλατείες των πόλεων, τα απαλλοτριωμένα 
από ζωή κτίρια των καταλήψεων ή οι δήθεν «υποβαθμισμένες» γειτονιές. Όλα 
μεταμορφώνονται σε νεκρά σημεία ενός άλλου νοσταλγικού παρελθόντος, αφού 
κατάντησαν αποσπασμένα κι αποικιοκρατούμενα κομμάτια του σαρωτικού 
μητροπολιτικού επεκτατισμού.

Κάτω από τις δεδομένες συνθήκες έχει καταστεί ολοφάνερο ότι το κάθε 
κράτος, το κάθε σύνορο, η κάθε πειθάρχηση, οδηγούν στην εξαφάνιση της 
οποιασδήποτε μορφής ελευθερίας κι αυτοδιάθεσης. Εξόντωση των αρνητών 
εξαναγκαστικών ιατρικών πράξεων, υποχρεωτική επιβολή των βιοτεχνολογικών 
μεταλλάξεων κι υβριδισμών, διάλυση κάθε χώρου κοινωνικοποίησης, χρήση 
ενός απόλυτου κι ολοκληρωτικού μοντέλου πολιτισμού κι αισθητικής. 
Τελικά, ολική εξαφάνιση κάθε ελεύθερου περιβάλλοντος ή ελεύθερα 
περιπλανώμενου όντος, για τη συνολική υποδούλωση της ζωής σε κινήσεις 
μόνο μέσω ψηφιακών πιστοποιητικών και βιοτεχνολογικών ελέγχων, μέσα σε 
αυστηρά αποστειρωμένους χώρους.

Απέναντι στα σχέδια λεηλασίας των τόπων και των ζωών μας, να γίνουμε οι 
γκρεμιστές μαζί κι οι χτίστες.

Για την εξέγερση και την ολική απελευθέρωση σε όλα.

Ανοιχτή Συνέλευση Ⓐναρχικών

/1) η ετυµολογία του όρου “gentrification” παραπέµπει στο ρήµα “gentry”, 
το οποίο προέρχεται από το γαλλικό “genterise” του 14ου αιώνα, που 
σήµαινε «αυτός που έχει γεννηθεί ευγενής» //
//2) (ΦΕΚ 169/Α/18-9-2021, ν.4830/2021)/
_______________________________________________
A-infos-gr mailing list
A-infos-gr@ainfos.ca
https://ainfos.ca/mailman/listinfo/a-infos-gr