A-Infos (tr) DAF, Meydan #45 - Kullan-at Kılavuz Kefaletle Serbest Bırakma/Kalma - Gökhan Soysal

Kapitalist işleyiş içerisinde zaman zaman kullanılabilecek ama paylaşma ve dayanışmayla 
örülü özgür dünyada hiçbir şeye yaramayacak bilgiler...---- Kefaletle serbest 
bırakma/kalma, diğer adıyla güvence karşı tutuklamama/serbest bırakma, 5271 sayılı Ceza 
Muhakemesi Kanunu'nda (CMK) kendine yer bulmuş olup bilinirliği az bir adli kontrol 
kurumudur. Kefaletle serbest bırakma/kalmanın da diğer adli kontrol hükümleri gibi kişinin 
hürriyetinden yoksun kalmasını engelleme amacı taşıdığı belirtilmektedir. ---- Adli 
kontrol uygulaması denildiğinde akla daha çok belirli aralıklarla imza atma ve yurt dışına 
çıkamama gibi durumlar gelmektedir. Kefaletle serbest bırakma/kalma, onlar kadar bilinmese 
de tutuklamaya karşı bir yol olarak düzenlendiği için önem derecesi yüksektir.

CMK 100. maddeye göre kuvvetli suç şüphesinin varlığını gösteren somut delillerin ve bir 
tutuklama nedeninin bulunması halinde, şüpheli veya sanık hakkında tutuklama kararı 
verilebilir. CMK'nin 109. maddesine göreyse belirtilen tutuklama sebeplerinin varlığı 
halinde, şüphelinin tutuklanması yerine adlî kontrol altına alınmasına karar verilebilir. 
Tutuklamaya temel olarak iki neden gösterilmektedir: Delillerin karartılma ihtimali ve 
kaçma veya saklanma şüphesi. Bu iki durumdan en az biri söz konusuysa tutuklama kararı 
verilebileceği gibi iki durumun varlığı halinde tutuklama kararı verilmeme ihtimali de 
bulunmakta olup bu durum hakimin takdirine bağlıdır. Adli kontrol hükümleri de tam burada 
devreye girmektedir. Hakim kişinin tutuklanması yerine adli kontrol altına alınmasına da 
karar verebilir.

Yukarıda belirtildiği gibi belirli aralıklarla imza atmak, yurt dışı yasağı, tedaviye veya 
muayeneye tabi olmak, belirli bir yerleşim bölgesini terk etmemek veya belirlenen yer ve 
bölgelere gitmemek ve silah bulundurmamak veya taşıyamamak CMK'nin 109. maddesinde sayılan 
adli kontrol uygulamalarının bazılarıdır. 109. maddenin f fıkrasında ise kefaletle serbest 
bırakma/kalma düzenlenmektedir: "Şüphelinin parasal durumu göz önünde bulundurularak, 
miktarı ve bir defada veya birden çok taksitlerle ödeme süreleri, Cumhuriyet savcısının 
isteği üzerine hâkimce belirlenecek bir güvence miktarını yatırmak."

Görüldüğü üzere dava açılmadan önce yani soruşturma aşamasında kefaletle serbest 
bırakılma/kalma, ancak savcının isteği doğrultusunda gerçekleşmektedir. Hakim, güvence 
bedelinin miktarı ile bir defada mı yoksa birden çok taksitlerle mi ödeneceğini 
belirlerken şüphelinin/sanığın parasal durumunu göz önünde bulunduracaktır.

Kefaletle serbest bırakma/kalma sadece dava açılmadan önce soruşturma aşamasında değil 
dava açıldıktan sonra da her aşamada uygulanabilir. Bu durumda savcının isteği 
aranmamakta, takdir tamamen hakime bırakılmaktadır. Aslına bakılacak olursa kefaletle 
serbest bırakılma/kalmanın az uygulanmasının temel nedenlerinden birisi soruşturma 
aşamasında savcıya bırakılması yüzündendir. Bu düzenlemenin kaldırılması durumunda 
kefaletle serbest kalma/bırakılmanın daha çok uygulanacağı açıktır. Uygulamada zaten 
kanunun bu açık hükmünün gözardı edilerek savcının istemesi beklenmeden kefaletle serbest 
bırakılma/kalma uygulanmaktadır. Soruşturma aşamasında savcıdan böyle bir istekte 
bulunmasını talep etmenin önünde de herhangi bir engel yoktur.

Kefaletle serbest bırakılma/kalmayla birlikte kişi sadece malvarlığı ile zarara uğramakta, 
hapishaneye girmesi söz konusu olmamaktadır. Onbinlerce kişinin hafif nedenlerle dahi 
tutuklandığı göz önüne alındığında kefaletle serbest bırakılma/kalmanın önemi artmaktadır. 
Özellikle doluluktan kaynaklanan hapishanede yaşanan insan onuruna aykırı barınma veya 
yeme içme koşullarının da bu uygulamayla hafifleyeceği iddia edilebilir.

Av. Gökhan Soysal

gokhan@meydangazetesi.org

Bu yazı Meydan Gazetesi'nin 45. sayısında yayınlanmıştır.

http://meydangazetesi.org/gundem/2018/04/kullan-at-kilavuz-kefaletle-serbest-birakma-kalma-gokhan-soysal/
________________________________________
A - I n f o s Anartistlerce Hazirlanan, anartistlere yonelik,
anartistlerle ilgili cok-dilli haber servisi
Send news reports to A-infos-tr mailing list
A-infos-tr@ainfos.ca
Subscribe/Unsubscribe http://ainfos.ca/mailman/listinfo/a-infos-tr
Archive http://ainfos.ca/tr