A-Infos (tr) DAF, Meydan #37 - Amadeus Değil MARiA ANNA MOZART - Deniz Özer

Virgina Woolf "Kendine Ait Bir Oda" kitabının bir bölümünde, Shakespare'in kız kardeşi 
olsaydı, onun da adı ve eserlerinin günümüze ulaşıp ulaşamayacağını hayal etmiş; dönem 
kadınlarının toplumsal ezilmişliğini ve yoksullar ile zenginler arasındaki ayrımı 
sorgulamıştı. Woolf, Shakespeare'in kız kardeşi hakkında şunları söylemişti; 
"Shakespeare'in yaşadığı dönemde, onunla aynı dehaya sahip bir kadın olamazdı. Çünkü 
Shakespeare gibi dâhiler; çalışan, eğitimsiz köleler arasından çıkmazdı. İngiltere'de 
Saksonlar ya da Brötonlar arasından çıkmadı. Bugün de işçi sınıfının arasından çıkmaz. O 
vakit, tıpkı Profesör Trevelyan'ın anlattığı gibi çocukluktan çıkar çıkmaz vazifeleri 
başlayan, aileleri tarafından buna mecbur edilen, gerek yasalar gerek adetler yüzünden 
bundan kaçamayan kadınların arasından nasıl çıksın?"

Woolf'un bu sorusu, kadınların tarih boyunca sıkıştırıldıkları pozisyonlarını çok iyi 
özetliyor. Çünkü kadın yüzyıllardan bu yana, hangi sınıftan ya da kültürden olduğu fark 
etmeksizin, sadece kadın kimliğinden dolayı erkek egemenler tarafından sömürülüyor, 
eziliyor ve yok sayılıyor.

Shakespeare'den ve hayali kız kardeşinden iki yüzyıl sonraya, günümüzden üç yüzyıl önceye 
gidelim; Mozart'tan bahsedelim. Ancak herkesin "Mozart" olarak bildiği Wolfgang Amadeus 
Mozart değil, kız kardeşi Maria Anna Mozart'tan...

Nannerl adıyla da bilinen Maria Anna Mozart, kendileri gibi müzisyen olan babaları Leopold 
tarafından tıpkı erkek kardeşi gibi bir müzisyen olarak yetiştirilmişti. Nannerl 
Avrupa'nın birçok şehrine düzenlenen turlara katılmış, "soylu"ların evlerinde konserler 
vermişti. Nannerl dönemin en iyi müzisyenlerinden olarak bilinirken; yüzyıllar sonra erkek 
kardeşinin en bilinen eserlerinden bazılarının aslında Nannerl'e ait olduğu konuşulmaya 
başlanacaktı.

Ancak Nannerl'in müziğe olan tutkusu, yaşı ilerledikçe onun için bazı engelleri de 
beraberinde getirmeye başladı. Ailesi Nannerl'in turlara katılmasını engellemeye; onu 
erkek kardeşinin "kariyer turları"nı finanse etmek için kapatıldığı evde piyano dersleri 
vermeye zorlamaya başladı. Nannerl buna direnmek istese de, her alanında ailesi ve de 
özellikle babası tarafından baskı altına alınmaya başladı. Aşık olduğu erkekle birlikte 
olması engellendi; babası tarafından, hakim olan Johann Baptist Franz von Berchtold zu 
Sonnenburg ile zorla evlendirildi. Nannerl, Sonnenburg'un yaşamını yitirmesinin ardından 
piyano dersleri vererek yaşama tutunmaya çalıştı ancak tutkusu olan müziğe hiçbir zaman 
devam edemedi.

Nannerl'in erkek kardeşi Wolfgang'tan övgüyle bahsettiği mektupları yıllar sonra ortaya 
çıksa da, bu mektuplarda yer verdiği müzik kompozisyonlarından hiçbir zaman bahsedilmedi.

Maria Anna Mozart yaşamının daha sonraki döneminde müzik yapmaktan vaz mı geçti, yoksa 
bestelerini kimseyle paylaşmadı mı ya da kardeşine mi atfetti bilemiyoruz. Ancak Virginia 
Woolf'un Shakespeare'in kız kardeşini hayal ettiği gibi biz de bugün erkek kardeşi, erkek 
babası, erkek egemenler tarafından alıkonulan, engellenen ve tutkusu olan müzikten 
koparılan Nannerl'in bestelerinin; farklı yerlerde, farklı zamanlarda, farklı kadınların 
yaşamlarında çaldığını hissedebiliyoruz...

Deniz Özer

Bu yazı Meydan Gazetesi'nin 37. sayısında yayınlanmıştır.

Share on FacebookShare on Facebook

Gazetemizde yayınlanan tüm yazılara arşiv bölümünden ulaşabilirsiniz.
ETIKETLER: sayı 37

http://meydangazetesi.org/gundem/2017/03/amadeus-degil-maria-anna-mozart-deniz-ozer/
________________________________________
A - I n f o s Anartistlerce Hazirlanan, anartistlere yonelik,
anartistlerle ilgili cok-dilli haber servisi
Send news reports to A-infos-tr mailing list
A-infos-tr@ainfos.ca
Subscribe/Unsubscribe http://ainfos.ca/mailman/listinfo/a-infos-tr
Archive http://ainfos.ca/tr