A-Infos (tr) DAF, Meydan #34 - “Anarşist Yayınlar Dizisi (9) – İsveç’te Anarşist Yayınlar”- Zeynel Çuhadar

Anarşist Yayınlar başlıklı yazı dizimizin dokuzuncu bölümünde, küçük bir Kuzey Avrupa 
ülkesi olan İsveç’teki anarşist yayınları inceleyeceğiz. ---- 1860’lı yıllarda İsveç’te 
filizlenmeye başlayan anarşizmin varlığına ilk kez Bakunin’in yapıtlarında rastlıyoruz. 
Hollanda ve Almanya örneklerinde olduğu gibi İsveç’te de sendikal mücadelenin ön planda 
olduğu bir mücadele söz konusu. ---- 1880’li yılların başında, işçi hareketinde propaganda 
faaliyetleri yürüten anarşistlerle birlikte, İsveç’te anarşist fikirler duyulmaya 
başlamıştır. 1909’a kadar farklı sendikalarda ve örgütlenmelerde yer alan anarşistler, 
1910 yılında ise Sveriges Arbetares Central (SAC) isimli sendika çatısı altında 
birleşmiştir. Günümüzde hala aktif olan bu sendika, kurulduğu yıllarda 500 üyesiyle küçük 
bir sendika gibi görünse de; 14 yıllık sabırlı bir mücadelenin sonucunda, üye sayısını 
37.000’e kadar çıkarmıştır. Özellikle inşaat işçileri, maden işçileri ve keresteciler 
arasında doğrudan eylemin gücüyle hızla örgütlenen SAC; İsveç topraklarındaki işçi 
mücadelesine grevin yanı sıra iş yavaşlatma, kalitesiz üretim ve ağır tempoyla çalışma 
gibi yöntemler kazandırmıştır. SAC’ın hazırladığı ve Stockholm’de basılan Arbetaren (İşçi) 
isimli gazete de işçi mücadelesi içerisinde oldukça etkili olmuştur.

İspanya Devrimi’nin başlamasıyla birlikte İsveç’te mücadele eden birçok anarşist, FAI 
saflarında devrimi savunmak üzere İspanya’ya gitmiş; özellikle Nils “Nisse” Lätt ve Axel 
Österberg’in birincil tanıklıkları, anarşizm tarihi açısından oldukça önemli bir noktada 
yer almıştır. Genç yaşında mücadeleye atılan, Nisse Lätt için özel bir paragraf açmak 
gerekebilir. Zira yaşamı boyunca ürettiği eserlerle anarşist literatüre çokça katkısı olan 
Nisse Lätt, İspanya’da geçirdiği zamanlarda Storm(Fırtına= dergisine gönderdiği yazılarla 
devrimi anlatmış, savaştan sonra ise bunları “İspanya’da Anarşist Milis ve Kolektif 
Çiftçi” ismiyle kitaplaştırmıştır. Lätt, 1945’te yayınladığı “Denizdeki İşçiler”de, ilk 
gençlik yıllarında çalıştığı ticaret gemilerindeki işçilerin sorunlarına eğilmiş; SAC’ın 
yayın organı Syndikalismen’de ve Brand’de yayınlanan çalışmalarının yanı sıra bir çok 
kitabı da İsveççe’ye çevirmiştir.

İsveç’teki anarşist mücadele içerisinde özellikle kültür-sanat ve edebiyat alanına dair 
birçok çalışma yapılmıştır. Skutskär doğumlu ve İsveç’in bilindik isimlerinden biri olan 
şair Leon Larsson daha sonra anarşist mücadeleden uzaklaşacak olsa da uzun yıllar boyunca 
anarşist örgütlenmeler içerisinde yer almıştır ve özellikle Samhällets Fiende (Devlet 
Düşmanı) isimli romanıyla bilinir. Ürettiği edebiyat ürünleriyle akıllara gelen bir diğer 
isimse İsveç’in tanınmış gazeteci/yazarlarından olan Stig Dagerman’dır. Yaşamı boyunca 
anarşist fikirleri savunan Dagerman SUF’da (İsveç Anarko-sendikalist Gençlik Federasyonu) 
örgütlenmiş, 19 yaşındayken anarşist dergi Storm’un editörlüğünü üstlenmiş, Brand’de 
(Ateş) ise kültür-sanat yazıları yazmıştır. Dagerman ardında onlarca roman, oyun ve şiir 
bırakarak bu alana dair ciddi bir külliyat üreten bir isimdir.

Anarşist hareketin İsveç’teki tarihinde iz bırakmış bir diğer isim, Axel Holmström ise 
1898 yılında yayın hayatına başlayan ve İsveç’in en büyük anarşist dergisi diyebileceğimiz 
Brand’in editörlüğünü uzun yıllar üstlenmiş; 1906 yılında anti-militarist açıklamaları 
gerekçe gösterilerek tutsak edilmiştir. Yine Brand dergisinin yazarlarından olan Hinke 
Bergegren ise 1891 yılında yayınlanmaya başlayan Under Röd Flagg dergisinin editörüdür. 
İdeolojik açıdan bir platforma benzeyen Under Röd Flagg dergisinde, anarşizm vurgusu 
yüksek olmakla birlikte sosyalizmin savunulduğu makaleler de kendine yer bulabilmiştir.

İsveç’teki anarşist yayınların arasında en uzun süre yayınlanan ve en büyük etkiye sahip 
olan Brand’in editörlüğü; devletin anarşistleri sindirme politikalarına karşı 
geliştirilmiş bir refleks olarak, farklı dönemlerde farklı anarşist bireyler tarafından 
devralınarak sürdürülmüş ve bir gelenek haline gelmiştir. 1906’da şiddet karşıtı 
propagandanın yasaklanmasıyla birlikte dergiye açılmaya başlanan davalar, Brand’in yayın 
hayatı boyunca sürmüştür.

90’lı yıllara gelindiğinde gençlik hareketinin yükselmesiyle birlikte aktifleşen 
Syndikalistiska Ungdomsförbundet’de (SUF, İsveç Anarko-sendikalist Gençlik Federasyonu) 
örgütlü anarşistler, Direkt Aktion (Doğrudan Eylem) ve Storm isimli dergiler 
çıkarmışlardır. Söz konusu yayınlar, 2006 yılına kadar yayınlanmaya devam etmiştir.

Günümüzde İsveç topraklarında anarşist mücadele, birçok farklı alanda sürmekteyken; 
anarşist yayın anlamında da zaman zaman farklı çalışmalar yapılmaktadır.

Zeynel Çuhadar
zeynelcuhadar@meydangazetesi.org

Bu yazı Meydan Gazetesi’nin 34.

http://meydangazetesi.org/gundem/2016/07/sayi-34/
________________________________________
A - I n f o s Anartistlerce Hazirlanan, anartistlere yonelik,
anartistlerle ilgili cok-dilli haber servisi
Send news reports to A-infos-tr mailing list
A-infos-tr@ainfos.ca
Subscribe/Unsubscribe http://lists.ainfos.ca/mailman/listinfo/a-infos-tr
Archive http://ainfos.ca/tr